Güç Kaynakları sadece birkaç yıl içinde, bilgisayar kasasıyla birlikte gelen, ismi cismi bilinmeyen kapalı bir kutu olmaktan çıkıp, üstünde uzun uzun konuşulan, çeşit çeşit modelleriyle rafları dolduran bir ürün haline geldi. IBM PC, 1981 yılında piyasaya ilk sürüldüğünde yaklaşık 60 watt gücünde bir güç kaynağına sahipti, oysa bugün 600 watt gücünde bir güç kaynağı son derece normal karşılanıyor.

Peki nedir bu güç kaynağı? Güç kaynağının işlevi, elektrik şebekesinden çektiği 220 volt alternatif akım elektriği, bilgisayarınızın kullanacağı 3,3 volt 5 volt ve 12 volt doğru akım elektriğe çevirmektir. Farklı gerilim değerleri, bilgisayarınızın farklı yapıtaşlarına yöneliktir. Güç kaynağı, içinde bulunan bir transformatörle 220 volt şehir elektriğinden doğru akım üretir ve üzerindeki fişlerle bu gerilimleri sistemi oluşturan tüm yapıtaşlara ulaştırır. Dolayısıyla bir bilgisayarın olmazsa olmaz birimlerinden biridir güç kaynağı

Güç kaynaklarından bahsederken 300 watt 600 watt gibi ifadeler kullanıyoruz. Bu, güç kaynağının sağlayabildiği doğru akım üzerinden toplam gücü gösterir. Yani kabaca tanımlarsak, o güç kaynağının ne kadar güçlü bir PC’ yi sırtlayabileceğini anlatır. 3,3 volt 5 volt 12 volt gerilim hatlarından en fazla ne kadar akım sağlayabildiği üzerindeki etikette belirtilmiştir. Bu gerilim değerleriyle akım değerlerinin çarpılıp toplanması, güç kaynağının watt olarak sağlayabildiği gücü ortaya çıkarır. Örneğin 3,3 volt 5 volt 12 volt hatlarının her birinden 20 amper akım sağlayabildiği belirtilmiş bir güç kaynağının toplam gücü (3,3 x 20) + (5 x 20) + (12 x 20) = 406 watt civarında olacaktır. P = V . A formülü

Günümüzün yüksek performanslı bilgisayarları, çalışmaları için gereken elektrik akımının çok büyük çoğunluğunu 12 volt çıkışından alırlar. Güncel anakartlarla işlemciler genelde 1.5 volt civarında belleklerse tipine göre 1.8 – 2.5 arasında gerilimle çalışır. Ekran kartları genellikle 2 volt civarında çalışır. Güç kaynağından gelen 12 volt gerilimden bu bahsettiğimiz düşük gerilimlere dönüşüm yapmak, 5 yada 3.3 volt gerilim hattından dönüşüm yapmaktan daha dengeli ve sağlıklıdır. Bu yüzden güç kaynağının 3,3 volt ve 5 volt çıkışları genellikle optik sürücüler Hard – Diskler tarafından kullanılır. 12 volt çıkışları işlemciler, ekran kartları gibi canavarları beslediğinden, önemli seviyede amper çıkışına sahip olmalıdır. Bugün bir çok anakartın kutusunda kullanacağını güç kaynağının 12 volt hattına 18 amper akım verebilmesinin şart olduğunu belirten uyarılar bulunuyor. Siz alışverişlerinizde daha seçici olun ve 20 amperden aşağısını veren güç kaynaklarını alışveriş listenize sokmayın. Güncel ve güçlü PC’yi sırtlayacak iyi bir güç kaynağı 12 volt hattına en az 25 amper verebilmelidir.

Son zamanlarda güç kaynaklarının üzerlerindeki etiketleri incelediğinizde 12 volt hattından sağlanan gücün 12v1 12v2 şeklinde işaretlendiğini görmüş olmalısınız. Bu durumda her iki amper değerlerini toplayarak 12 volt çıkışının toplam gücünü hesaplayabilirsiniz. Hepimizin kullandığı ATX tipindeki güç kaynaklarının standartları arada sırada yayınlanan yeni şartnamelerle düzenlenir. Şu anda geçerli olan en son ATX güç kaynağı şartnamesi ATX12V (V2.2) ismini taşımaktadır. Bu şartnameye uyan güç kaynaklarının 24 pinlik ATX güç fişi çift 12 volt gerilim hattı ve SATA sabit disk fişleri gibi özellikleri bulunur.

Her ne kadar bu çift 12 volt hattı meselesi ilk başlarda ‘dengeli gerilim’ gibi iddialarla ortaya atılsa da işin gerçeği bu değil. Aslında Intel’in getirdiği bu yeni standardın amacı 12 volt gerilimin düzenli dağıtılması falan değil sadece 12 volt gerilim taşıyan bir kablodan 20 amperin üstünde bir akım geçmesini önlemek.
Tüm dünyada geçerli bazı güvenlik standartları, tek bir kablodan 240 volt amper den fazla akım aktarılmasını tehlikeli buluyor. Bu nedenle, EM 60950 gibi bazı güvenlik standartlarını sağlayabilmek için güç kaynağının 12 volt çıkışını ayırmak ve böylece tek bir hattan 20 amper üzerinde akım geçmemesini sağlamak gerekiyor. Genelde ikiye ayrılan gerilim hattının bir tanesinin Anakart üzerindeki ek 12 volt girişine, diğerininse ana güç girişine yönlendirildiği varsayılıyor ama kaynak noktasında bu iki hattın aslında aynı noktadan besleniyor olması. İki ayrı 12 volt meselesinin uygulamada pek bir şey ifade etmeyen, sadece kağıt üzerinde kurallara uymak için yaratılmış bir düzenleme olduğunu unutmamak gerekiyor.

İnsanoğlunun ürettiği her cihaz gibi güç kaynağının da verimliliği %100 den düşüktür. Yani güç kaynağı sisteminize örneğin 300 watt güç sağlıyorsa, aslında şebekeden 360 – 390 watt arası güç çekecektir. Aradaki fark ısı olarak yayılacak ve kaybolacaktır. Elektrik faturanıza yansıyacak olan da işte bu şebekeden çekilen güçtür.

Sisteminize sağladığı güçle, şebekeden çekip kullandığı güç arasındaki oran, o güç kaynağının verimini belirtir. Kaliteli güç kaynaklarında verim %80 iken kalitesizlerde %60 oranındadır. Zaten bu yüzden de genelde kaliteli güç kaynaklarının dökümanlarında verim değeri belirtilirken kötü ürünlerde bu parametreden hiç bahsedilmez. Verimliliği yüksek güç kaynakları sizin için iki şekilde kazanç sağlar: hem şebekeden çektiği gücün daha fazla sisteminiz için doğru akıma çevirip elektrik faturanızı olumlu etkiler, hem de daha az gücü ısıya çevirdiği için daha az ısınır.Kısacası verimliliği yüksek bir güç kaynağı sizin için her zaman kazançtır.

Bilgisayarlarımızın içindeki güç kaynaklarının sağladığı gerilimler hep aynı kalmaz çeşitli sebeplerle hafif hafif dalgalanır. Sisteminizin kullandığı güç, sistemin ne kadar yoğun çalıştığıyla ilgilidir. Siz bilgisayarınızda bir iş yapmazken dolayısıyla sistem de kendi halinde beklerken pek güç tüketmez. Gerilimler de olması gerektiği noktadadır. Oysa gelişmiş grafiklere sahip yeni bir oyunu çalıştırdığımız zaman sistem bi anda elektrikle beslenen bir canavara dönüşür, yük altında kalan gerilim hattındaki gerilimde ciddi düşüşler olur. Bu düşüşü anakartın BIOS undan donanım izleme ekranından yada daha sağlıklısı ölçü cihazı kullanarak izleyebilirsiniz. Her gerilim hattı 5% düşebilir normaldir fakat daha ciddi düşüşler sorun ifade eder. Örneğin 12 volt geriliminiz 11 volta kadar iniyorsa güç kaynağınız sisteminizi kaldırmıyordur, arızalıdır.

PFC nedir? Evinizdeki prize basit bir yük, örneğin bir elektrikli ısıtıcı bağladığınızda ve cihaza uygulanan gerilim ile cihazdan geçen akımı izlediğinizde senkronize bir biçimde hareket ettiğini görürsünüz. Ama bobin ve kondansatör reaktif yükler içerdiğinden iş değişir. Aradaki faz farkı nedeniyle biri diğerinin önünde gitmeye başlar. Bu aradaki faz farkı, güç faktörü dediğimiz değerle alakalıdır.

Peki bu dengesiz durumun ne zararı var? Görünürde bizlere bir zararı yok. Ama elektrik şebekesinin tümünü düşünürsek işler değişiyor. Güç faktörü düşük cihazlar nedeniyle şehir elektriğinin 50HZ lik dalga formunda bozulmalar oluyor. Kısacası, güç faktörü kötü cihazlar elektrik şebekesine yük bindiriyor. İşte bu yüzden fabrika gibi büyük elektrik motorları ve makineleri kullanan kurumlar sadece kullandıkları elektrik için değil bir de ‘’Reaktif Bedel’’ ücreti ödüyorlar. Tek bir bilgisayarın güç kaynağının elektrik şebekesine getireceği yük önemsizdir ama iki önemli durum var: Türkiye de binlerce bilgisayar var. Ve büyük firmalar çok sayıda bulunuyor. Yani PFC aslında bir bakıma şehir şebekesini korumuş oluyor.

Güç kaynakları iyidir güzeldir de o salkım saçak kablolarıyla ahtapotu andıran görünüşleri derli toplu bir sistem kurmak isteyen kullanıcının kabusudur. Kasanın içini dolduran fazlalık kabloları ne kadar sarıp bir yerlere tıkıştırsanız da karmaşayı tam olarak çözemezsiniz. İşte bu soruna kesin çözüm modüler güç kaynaklarından geldi.

Bu güç kaynaklarında kablolar güç kaynağı üzerinde sabit değil, istendiği gibi sökülüp takılabilir yapıya sahipler. Böylece güç kaynağına gerek duyduğunuz kadar kablo bağlıyor ve kablo karmaşasını azaltıyorsunuz.

Güncel bir sisteme can verecek bir güç kaynağında öncelikle 24 pinlik ana ATX güç fişi bulunmalıdır. Bunun yanında 4 pinlik ek 12 volt güç fişi ve son zamanlarda yaygınlaşan 8 pinlik EPS tipi denilen 12 volt güç girişi fişi de mutlaka bulunmalıdır. Bu ek 12 volt fişinin birbirinden ayrılabilir olması 4 + 4 pin olarak sıkça düzenlendiği görülür ve esneklik sağlayan bir düzenlemedir.

İyi bir güç kaynağında en az 6 adet büyük boy 2 adet küçük boy güç fişi olması gerekir. Bunların yanında da ayrıca 2 adet sata disk sürücüler için özel tip fişler olması gerekir. Ekran kartları için de 6 pinlik ek güç girişi kablosu bulunması gerekir. Bazen özenle düzenlenmiş olabilir bu kablolar. Performansa bir etkisi yoktur.


Diyelim ki güç kaynağınız bozuldu yenisini almak için çarşıya çıktınız ve 20$ ödeyerek 400 watt gücünde (!) bir güç kaynağı aldınız. Sıra yeni güç kaynağını yakmaya geldi. Aman durun sisteminizi öldürmek üzeresiniz  Nedeniyse yeni güç kaynağınız son derece kalitesiz. Çünkü kaliteli bir 400 watt en az 50$ olmalıdır. Ayrıca 25$ satılan 550 watt (!) kasaların güç kaynaklarının gerçek 550watt olduğuna inanmayın. Yok efendim Feel 95$ demeyin yemezler

Gerçek çıkış güçleri 200 – 300 watt olan bu ürünlerin üzerine 400 watt etiket yapıştırıp tüketiciye sunuluyor. Ayrıca yük koruması içermeyip dengesiz voltaj sağlıyorlar. Dikkatli olun.

Kimi zaman bu PSU ları gösterişli süslü püslü şekilde satanlar olabiliyor aldanmayın.

Sonuç olarak PSU alırken dikkat edilmesi gereken hususlar:

1. Kalitesine bakın. Araştırın. Kaliteli markaları bulursunuz.
2. eXtreme Power Supply Calculator v2.5 bu siteden sisteminizin gereksiniminin 50 – 60 watt üzerinde PSU alın. Çok da yüksek olmasın faturanız kabarır.
3. Ağırlığına ve kondansatörlerinin sayısına bakın

En önemli 3 kriter bunlar. Sırasına göre dizdim.
ALINTIDIR.