Bilgisayar insanlığın hizmetine sunulduğunda, bu elektronik makineyle insanın anlaşabileceği bir dile gerek duyuldu. Bu konuda farklı çözümler üretilirken, Microsoft® firması ticari yeteneği ve iyi zamanlaması sayesinde DOS işletim sistemiyle, kişisel bilgisayar pazarında ciddi bir atılım yaptı. Bilişim sektörünün hızlı gelişimiyle pazar payını önemli ölçüde genişleten Microsoft®, gerek DOS işletim sistemindeki yetersizlikler, gerekse pazardaki hızlı gelişimden pay almak için piyasaya sürülen, DOS 'a göre pek çok avantaj ve üstünlükler taşımış olmalarına rağmen diğer işletim sistemlerinin gelişmesini engellemeyi başardı. Satın aldığınız her bilgisayarla birlikte işletim sistemi olarak mutlaka bir Microsoft® ürününü almak zorundaydınız (ne yazık ki hala öyle).


Microsoft®, DOS işletim sisteminin onca yetersizliklerine ve sorunlarına rağmen Windows® türevi işletim sistemlerini (hala çekirdeğinde DOS'u barındırarak) ustaca boyayıp insanlara çok yeni yazılım teknolojileriymiş gibi pazarlamaya, insanların aklını çelmeye devam etmekte. Bu durum, dünyada Microsoft®'un tekel oluşturması yönünde bir kaygı gelişmesine neden oldu. Bu kaygı, özellikle kendi ülkesinde Microsoft® aleyhine hukuksal gelişmelerin de başlamasını sağladı.

1991 yılında, Finlandiya'da Linus Torvalds adlı bir üniversite öğrencisi tarafından Unix işletim sistemi temel alınarak geliştirilip tüm kaynak kodlarıyla kullanıma sunulan Linux işletim sistemi, giderek yaygınlaşmakta ve Unix tabanlı bir işletim sistemi olmasının avantajını nedeniyle kişisel bilgisayarlardan çok kullanıcılı büyük sitemlere kadar hemen hemen her sistemde geniş bir kullanım alanı bulmaktadır.

Son zamanlarda ülkemizde BSA (Business Software Alliance) adlı organizasyon tarafından çeşitli kurum ve kuruluşlara baskınlar yapılmakta, lisanssız yazılım kullandığı saptananlar hakkında yasal işlemler başlatılmakta ve ilgililer ağır para cezaları ve hatta hapis cezalarına çarptırılmaktadırlar. Her ne kadar bu cezalar Fikir ve Sanat Eserlerini Koruma yasasına dayandırılarak veriliyorsa da temelde korunan birkaç yazılım firmasının çıkarlarıdır.

Yazının başlığındaki sorunun yanıtı olarak fazla detaylandırmadan şunları sıralamak mümkün;

1. Linux lisansı için herhangi bir ücret ödemek zorunda değilsiniz. Ancak ücret ödenmemesi Linux 'un lisanssız olduğu anlamına gelmemektedir. Linux, GPL (General Public Licence) koruması altındadır. Herhangi bir Linux sürümünün bir kopyasını edindiğinizde, o kopyanın lisansına sahipsiniz demektir.

2. Windows® 'ta kullanılmakta olan hemen hemen her türlü yazılımın Linux için geliştirilmiş bir eşdeğeri vardır ve bunların büyük bir bölümü ücretsizdir. Bu yazılımların pek çoğu, Windows® altında üretilmiş dokümanları sorunsuz olarak kullanabilmektedir, yani Microsoft® ürünleriyle uyumludurlar.

3. Linux, kararlı bir işletim sistemidir. Microsoft® ürünlerinde olduğu gibi "Program geçersiz bir işlem yürüttü" vb mesajlarla karşılaşmazsınız. Herhangi bir programın sorun çıkarması işletim sisteminin çökmesine neden olmaz. Kuşkusuz Linux mükemmel bir işletim sistemi değildir. Ancak herhangi bir hata oluştuğunda Windows® 'ta olduğu gibi sizi çaresiz bırakmaz, olası hata nedenlerini size bildirir.

4. Güvenlik yetenekleri son derece gelişmiştir. Ancak zaman zaman yeni sürümlerde bazı güvenlik açıkları ortaya çıkmaktadır. Geniş bir kullanıcı kitlesi tarafından sınandığından bu açıklar kısa sürede rapor edilerek giderilmektedir.

5. Virüs, henüz Linux için yabancı bir kavramdır. Işletim sisteminin çalışma biçimi nedeniyle herhangi bir virüs bulaşması durumunda (ki böyle bir duruma rastlandığı şimdiye dek rapor edilmemiştir), virüsün bilgisayarın tamamına yayılması olanaksızdır. Windows® 'un üstün özelliklerinden yararlanılarak yazılan virüsler Linux için herhangi bir tehdit oluşturmamaktadır.

Bu yanıtları çoğaltmak ve detaylandırmak mümkün.

Burada altı çizilmesi gereken en önemli nokta şu;
Dünya yazılım sektörünün milyar dolarlar düzeyinde sermayeye sahip bir devi şu sıralarda başlangıçta hiçbir iddiası olmadan, sadece deneysel amaçla ve özgür yazılım felsefesiyle geliştirilmeye başlanmış bir işletim sistemi karşısında ciddi bir panik yaşamaktadır. Bunun altında yatan gerçek, her egemen sistemin, kendisine karşı bir sistemi istemeden de olsa yaratmasıdır. Linux, özündeki felsefenin sonucu, ortak üretilen ve ücretsiz bir işletim sistemi olarak bilişim tarihinde yerini alacaktır.

Yazar : Feyyaz İkiz // ODTÜ Elektrik-Elektronik EMO, EMO Müdürü