Tüketici Elektroniğine Dijital Devrim Geliyor


Moshen Noohi / Sony Türkiye Genel Müdürü

Moshen Noohi, Sony Eurosia?nın genel müdürü? Dünya teknoloji devinin Türkiye genel müdürü? Türkiye?nin bu alanda teknolojiyi yakından izlediğini, tüketici elektroniğini hızlı benimsediğini söylüyor. Ona göre, bunda genç nüfusun etkisi çok fazla. Bu nedenle sektörü derinden etkileyecek dijital teknolojileri de hızlı biçimde benimseyeceğine dikkat çekiyor. Noohi, ?Dijital tarafta büyüme çok çok hızlı. Satışlar her yıl yüzde 100?ün üzerinde artış gösteriyor? diyerek yakın gelecekteki önemli bir trende de dikkat çekiyor.

Sony, tüketici elektroniği pazarında dünya lideri. Türkiye?deki faaliyetlerini 1993 yılından bu yana Sony Eurosia adı altında sürdürüyor. Tüketici elektroniği alanında televizyon, audio cihazları, video kamera, video, DVD, portatif audio, oto müzik sistemleri ve PlayStation ürünleri ile ön plana çıkıyor. Profesyonel alanda ise radyo TV yayıncılığı, medikal, güvenlik görüntüleme, video konferans ve video projeksiyon cihazlarının satış ve pazarlamasını gerçekleştiriyor. Sony Türkiye?nin genel müdürlüğünü son bir yıldır İran asıllı İngiliz Mohsen Noohi yürütüyor.

Sony?nin Türkiye pazarında çok büyük bir potansiyel gördüğünü söyleyen Mohsen Noohi, ?Türkiye?nin yeniliklere meraklı genç nüfusu, bu potansiyeli artırıyor? diyor. Noohi, tüketici elektroniği alanında dünyadaki trendlerin Türkiye için de aynen geçerli olduğunu söylüyor. Noohi, ?Türkiye dünya trendlerini yakalamada çok büyük bir hız kazandı. Bugün Batı Avrupa?da satışa sunduğumuz herhangi yeni bir cihazı aynı anda Türkiye?de de satışa sunuyoruz. Dolayısıyla, Türkiye dünyadaki trendlerin çok gerisinde değil. Sadece gelir düzeyleri farklı? diye konuşuyor.

Yeni nesil tüketici elektroniği ürünlerinde kalite, taşınabilirlik ve rahatlık gibi unsurların ön plana çıktığına dikkat çeken Noohi, önümüzdeki dönem cihazların daha da kişiselleşeceğini, kullanıcısını tanıyan, onun duygularına hitap eden ürünlerin ön plana çıkacağını söylüyor. Ona göre, son dönemde dijital kamera gibi cihazların satışları bütün dünyada olduğu gibi Türkiye?de de artıyor. Noohi, ?Dijital tarafta büyüme çok çok hızlı. Satışlar her yıl yüzde 100?ün üzerinde artış gösteriyor? diyor. Noohi, ?Önümüzdeki dönem internet ve broadband teknolojilerinin de gelişimiyle, tüketici elektroniğinde dijital devrim yaşanacak? diye konuşuyor.

Sony Türkiye Genel Müdürü Mohsen Noohi ile tüketici elektroniğinde son trendleri, Sony?nin Türkiye planlarını konuştuk. Noohi?nin sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:

Türkiye?de tüketici elektroniğinde son trendler neler? Ön çıkan ürün ve teknolojilerden söz eder misiniz?

Pek çok gelişmekte olan ülkede olduğu gibi, Türkiye?de de, Batı Avrupa ve Amerika?daki trendlerden farklı bir takım gelişmeler izleniyor. Ancak, geçtiğimiz bir ya da yarı yılda gördük ki, Türkiye, Batı Avrupa?yı artık yakalamış durumda.

Bugün Türkiye dijital teknolojileri kullanma düzeyi olarak kesinlikle Avrupa?dan geri değil. Gün geçtikçe daha fazla dijital teknoloji kullanılıyor. Dijital kameralar gibi pek çok yeni ürün her geçen gün daha fazla kullanılmaya başlanıyor.

Biliyorsunuz, Türkiye?de çok farklı gelir grupları var. Yüksek ve orta düzeyli gelir grupları rahatlığın değerinin farkına varmaya başladılar. Trend çok güçlü bir şekilde dijital çağa doğru gidiyor.

Peki büyüme daha çok hangi alanlarda görülüyor?

Büyüme tarafında farklı ürünler, farklı oranlarda büyüme gösteriyor. TV tarafına bakarsanız, bugün herkes evinde televizyona sahip. Hatta pek çoklarının mutfakta, çocuk odasında ikinci bir televizyonları var. Ancak, pek çok insan bugün artık daha modern ekipmanlara yöneliyor. Taşınabilir walkman, CD walkman, dijital kamera cihazlara ilgi artıyor. İnsanlar daha önceden bu cihazları alamıyorlardı, çünkü bunlar oldukça pahalıydı ancak bugün fiyatlar düştü. Satın almak kolaylaştı.

Dijital tarafta büyüme çok çok hızlı. Yılda yüzde 100?ün üzerinde büyüme var. Ancak, TV tarafında pazar çok sınırlı. Burada insanlar sadece değişiklik yapıyorlar. Burada sadece plazma ve LCD gibi yüksek teknolojili ürünlerde belirgin bir büyümeden söz edebiliriz.

Sonuçta pazar büyüklüğü olarak bakarsak taşınabilir dijital ürünler önde gidiyor. Türkiye?de nüfusun önemli bir bölümünün genç olması, taşınabilir cihazlar pazarını büyümesinde etkili oluyor. Gençler bu aletleri nasıl kullanacaklarını çok iyi biliyorlar. Bizim ürün yelpazemiz çok geniş. Bu da pazarın bizim için çok geniş olmasını sağlıyor.

Önümüzdeki dönem pazarda bizi şaşırtacak başka ne gibi ürünler göreceğiz?

DVD ve Playstation gibi tüm dijital ürünleri bu kategoride sıralayabilirsiniz. Tüm evlerde DVD, VCD ve playstation?a sahip olma oranı artıyor. Birkaç yıl önce insanlar daha çok oturma odası eğlencesi arıyorlardı. Oysa şimdi daha geniş bir eğlence arayışındalar.

Şimdi üretilen ve ilgi çeken ürünler artık daha fazla rahatlığı, kullanım kolaylığını, yaşam tarzını hedefliyor. Biz de Sony olarak ürünlerimizde gençlerin ve orta yaşlı insanların yaşam biçimlerini yakalamaya çalışıyoruz.

Her geçen gün yeni bir teknolojiyle tanışıyoruz. Dünyadaki trendler nasıl şekilleniyor?

Geçmişte Türkiye, dünyadaki gelişmelerin arkasından geliyordu. Ancak, bugün Türkiye?nin dünya trendlerini yakalamada çok büyük bir hız kazandığını görüyorum. Bugün Batı Avrupa?da satışa sunduğumuz herhangi yeni bir cihazı aynı anda Türkiye?de de satışa sunuyoruz. Dolayısıyla, Türkiye dünyadaki trendlerin çok gerisinde değil. Sadece gelir düzeyleri farklı.

Ürün tarafı için ne gibi trendler var?

Ürünler tarafına bakarsak, kalite, taşınabilirlik ve rahatlık gibi konular ön plana çıkıyor. Bugün artık insanın tüm duygularını tatmin eden cihazlar üretmeye çalışıyoruz. Örneğin, insan ruhunu anlayabilen müzik çalarlar ürettik. Bu cihazlar, insanın ruh halini algılayıp ona göre müzik çalıyor. Mutluysanız ya da üzgünseniz bunu anlıyor ve size havanızı değiştirecek müzikler çalıyor. Bu cihazlar sensorlarla destekleniyor.

Bugün artık tüketici elektroniği ürünlerinde daha küçük cihazlar değil, daha anlamlı daha kişisel cihazlar üretme trendindeyiz. İlk çıkardığımız kişisel ürün walkman idi ve bu cihazı 20 sene önce icat ettik. O zamandan bu yana hep daha kişisel ürünler ortaya çıkarmaya gayret ettik. Bugün artık bu cihazlarda büyüklük değil, ne kadar kişisel olduğu önem kazanıyor. Sizi tanıtan, duygularınıza hitap eden ürünler ön plana çıkacak.

Sony?nin ürettiği robot köpek Aibo gibi mi?

Evet Aibo, sizi tanıyan, sizin duygularınıza hitap eden bir araç. Üzerindeki algılayıcılar sayesinde bulunduğu çevreyi tanıyor, futbol maçı oynayabiliyor, fotoğraf ya da video çekimi yapabiliyor. Hatta yeni yazılımıyla dans bile edebiliyor.

Bugün artık daha da duyarlı cihazlar üretmeye çalışıyoruz. Bu anlamda pek çok ürünümüz var. Gelecek yıl bunlardan bir tanesini pazara sunacağız. Pazarın da bu yönü çok gelişecek. Bu alanda endüstrinin Toshiba ve Samsung gibi çok önemli markalarıyla işbirlikleri yapıyoruz.
Bugün tüm üreticiler bu cihazların çeşitli parçalarının üretiminde işbirliği halindeler. Örneğin, bu cihazlarda mikroçipler kullanılıyor ve bunları belirli bir marka üretiyor. Bu sayede endüstri standartları oluşturuluyor ve herkes bu standartlardan faydalanabiliyor. Endüstri daha olgun bir hal alıyor. Tüm üreticiler birlikte çalışıyor.

İnternet ve broadband gibi teknolojiler üreticileri ve pazarı nasıl etkiliyor. Gelecekte nasıl etkileyecek?

Şüphesiz büyük bir etkisi oluyor, olmaya da devam edecek. Broadband ile neredeyse her şeyi yapmak mümkün. Yalnız bunu hayata geçirmek için, öncelikle gerekli tüm yatırımların yapılması, düşünce biçimine ilişkin tüm engellerin aşılması ve gerekli fizibilitenin yapılması gerekiyor.

Buna gökyüzünde parlayan bir ışık gibi bakmak gerekiyor. Bu ışığın hemen yarın yanımızda olmasını bekleyemeyiz. Bu mümkün değil. Bana göre hele de Türkiye gibi bir ülke için broadband teknolojisinden bahsetmek çok erken olacaktır. Elbette hiç şüphesiz broadband çok önemli olacak ama ne zaman? İnternerti daha fazla kullanmak, internet üzerinde daha fazla hizmet geliştirmek gerekiyor. Taşınabilir teknolojileri geliştirmek gerekiyor.

İnsanlar son 3 yıldır 3G?den bahsediyorlar. Ancak, bugün kimse bu hizmetleri satın alacak durumda değil. Bu servisi hayata geçirmek çok kolay ama bunu çalıştıracak cihazlar olmadıktan sonra bu hizmetin bir anlamı olmayacaktır. Bugün Sony olarak broadband teknolojini kullanan pek çok cihaz ürettik. Bu alanda trend kesinlikle çok güçlü, çok pozitif. Ancak, bunları kullanabilmek için insanların önce yaşam biçimlerini değiştirmeleri, sonra da bunları kullanabilecek hizmetleri alabiliyor olmaları gerekiyor.

İnternet teknolojileri eve yönelik sinema sistemleri ve interaktif TV gibi ürünleri içinde barındıran dijital eğlence konsepti nasıl gelişiyor?

Bugün diğer elektronik üreticilerinin de ürün geliştirme stratejilerine bakarsanız, TV tabanlı ya da TV merkezli ürünler önümüzdeki dönem ?home entertainment? (ev eğlencesi) pazarında çok önemli bir rol oynayacak. Bunların da ötesinde televizyon interaktif özellikleriyle ön plana çıkacak. TV üzerinden bankacılık hizmetleri alabileceksiniz. Oturma odanızdaki televizyonunuzla Avustralya?daki bir arkadaşınızla online Playstation oynayabilecek, daha pek çok iletişim faaliyetinde bulunabileceksiniz.

Oturma odası, evinizin en önemli bölümüdür. İnsanlar burada bir arada olurlar. TV üzerinde birlikte vakit geçirmeye yönelik pek çok özellikler olacak. Televizyonlar tasarım açısından da çok daha modern özellikler taşıyacaklar.

Son dönemde internet üzerinden müzik dosyalarının download edilmesi de korsan kadar sıkıntı verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Bu alanda Sony?nin girişimleri olduğunu duyduk. Kısaca bahseder misiniz?

ABD?de sadece bir şirket değil, tüm endüstri buna çözüm arıyor. Biz Sony olarak buna teknolojik bir çözüm getirmeye çalışıyoruz. Hem bireysel olarak müzik download etmek isteyen insanların hem de sanatçıların çıkarı için çözüm üretmek istiyoruz. Yani hem insanlar bu özgürlüklerinin var olduğunun farkında olsunlar hem de sanatçılar haklarını korusunlar istiyoruz.

Bugün ben sizin yazdığınız bir makaleyi alıp kopyalasam ve başka bir arkadaşıma göndersem hırsızlık yapmış olurum. Siz bunu farkında olsanız da olmasanız da bu hırsızlıktır ve durdurulması gerekir. Bu anlamda öncelikle tüketiciyi bilinçlendirmeye çalışıyoruz. Bence basına da burada önemli bir rol düşüyor.

Kısa süre önce Almanya?da bir CD pazara sunulduğunu duydum. Buradaki teknoloji müşteriye sadece kişisel kullanım için tek bir kayıt yapabilmesine olanak sağlıyor. Önümüzdeki dönem teknoloji geliştirmede, bu tür suistimalleri ortadan kaldıracak pek çok trend olacak. Bu kaçınılmaz. Çünkü, müzik endüstrisi gerçekten bu konudan çok sıkıntı çekiyor.

Sony?nin dünya planları nasıl?

Sony, bugün tüketici elektroniği alanında dünya lideri. Çok uzun zamandır bu konumda. Bundan sonra da liderliğini korumayı hedefliyor elbette. Bunu da, daha önce yaptığı gibi yapacak. Yenilikçi olarak yapacak. Hem teknolojide, hem hizmetlerde hem de müşteriyi memnun etmenin yeni yöntemlerinde yenilikçi olmayı sürdürecek.

Tekrar ifade etmek isterim ki, müşteri memnuniyeti bizim için çok önemli. Buna verdiğimiz önemi her zaman sürdüreceğiz. Müşteriyi anlamak ve kaliteyi sunmak, müşteriyi memnun etmenin en önemli koşulları. Sony, ar-ge yatırımlarına çok önem veriyor. Her yıl toplam ciromuzun yüzde 6 gibi bir oranını ar-ge?ye harcıyoruz. Bu çok yüksek bir oran.

Bunların ötesinde organizasyonumuzu geliştirmeyi sürdüreceğiz. Çalışanlarımız eğitmeye devam edeceğiz. Bir numaralı marka ve şirket olmak için yenilikçi olmayı, organizasyon olarak ve bireysel olarak kendimizi geliştirmemiz gerekiyor. Sadece Türkiye?de değil, tüm dünyada Sony?nin misyonunu çalışanlarının çok iyi anlamaları gerekiyor. Buna çalıştık bugüne kadar, bundan sonra da böyle olacak.

YERLİ MARKALARLA RAKİP DEĞİL ORTAK OLMAK İSTİYORUZ?

Sony?nin merkezinden Türkiye nasıl görünüyor. Gelecekte yerel üreticilerimizle işbirlikleri düşünüyorlar mı?

Öncelikle Türk markalarına büyük saygı duyduğumuzu belirtmek isterim. Türkiye bugün Avrupa?daki en büyük televizyon üreticilerinden. İnanıyorum ki, yerel üreticiler Türkiye ekonomisi için çok büyük önem taşıyor. Ancak, ben bu üreticilerle rekabet etmediğimizi düşünüyorum. Çünkü, biz tüketicinin farklı ihtiyaçlarını hedefliyoruz. Sony olarak her zaman iş birliklerine inandık. Pazar hala çok küçük. Bu nedenle iş birlikleri toplam pazarı herkesin yaralanacağı bir pazar haline getiriyor.

Bugün Sony olarak biz herhangi bir teknoloji standardı geliştirdiğimizde ve bunu tüketiciyle paylaştığımızda sadece kendimiz için değil, tüm endüstri için iyi bir şey yapmış oluyoruz. Sonuçta her birimiz ihtiyaca cevap vermede bir üst aşamayı gerçekleştirmiş oluyoruz.

Türkiye?de endüstri henüz çok genç. Türkiye?nin dışında ise Beko daha çok ihracat yapıyor. Pek çok üründe biz onlarla tam olarak karşı karşıya gelmiyoruz. Beko, örneğin, İngiltere gibi ülkelerde buzdolabı pazarından pay alıyor, biz bu pazarda yer almıyoruz. Ben açıkçası bugün hiçbir alanda Sony ve Türk markalarının karşı karşıya olduğunu düşünüyorum.

Ancak, diğer yandan işbirlikleri açısından çok büyük bir potansiyel görüyorum. Bugün hali hazırda bazı lokal üreticilerle görüşmeler yapıyoruz. Bunların isimlerini henüz açıklayamam ama süreç tamamlandığında sizlerle zaten paylaşıyor olacağız. Evet gelecek için fırsatlar yüksek.

PLAYSTATION, OTURMA ODALARINA GİRECEK?

Sony Playstation ile büyük bir başarı yakaladı. Bu alanda hedefler ne doğrultuda?

Sony, Playstation ile tüm dünyada lider. Türkiye?de de pazarın yüzde 80?ini elinde tutuyor. Dünya oyun pazarını yazılım ve donanım olarak iki ayrı başlıkta incelemek gerekiyor. Çünkü, iki alanın da senaryosu birbirinden çok farklı. Tüm dünyada Playstation çocuk odalarının dışına çıkıyor, oturma odalarına giriyor. Gelecekte Playstation, broadband?e geçişte çok etkili bir araç olacak. Playstation sadece bir oyun konsolu değil, aynı zamanda bir DVD player. Playstation ile DVD de izleyebiliyorsunuz.

Gelecekte daha fazla ?çok-odaklı? bir ürün olacak. Oyunlar tarafında ise fantastik bir gelişme var. Gerçekten olağanüstü oyunlar geliştiriyoruz. Oyun endüstrisi çok hızlı bir şekilde gelişiyor. Çok daha kişisel hale geliyor, kendi oyununuz kendiniz yaratabilir hale geliyorsunuz. Türkiye?de korsanın çok yaygın olması nedeniyle pazar gelişemiyor. Playstation 1?de çok fazla kopya yaşadığımızı söylemek zorundayım.

SONY?NİN TÜRKİYE PLANLARI

EĞİTİME AĞIRLIK VERİYORUZ

Türkiye?de gerçekten büyük potansiyel görüyoruz. Sony, Türkiye?de büyük bir yatırım yaptı. Bugün çok sayıda insanı istihdam ediyoruz. Ben Türkiye?ye geçtiğimiz yıl geldim. Geldiğimden bu yana çalışan sayımızı yüzde 30 düzeyinde artırdık. Çalışanlarımıza kendilerini geliştirme fırsatı verdik. Çalışanlarımız bizim için başarının en temel unsurlarının başında geliyor. Çok sayıda insan değil, başarılı insanlarla çalışmayı kendimize felsefe edindik. Eğitim programlarımızı çok önemsiyoruz. Bugün kendi çalışanlarımız kadar dağıtım kanallarımızın ve iş ortaklarımızın eğitimine de çok önem veriyoruz. Türkiye?deki yatırımımız bizim için sadece ne kadar ürün satabildiğimizden ibaret değil. Biz bundan ziyade, ne kadar fazla müşteriyi memnun ettiğimizi önemsiyoruz. Müşterilerimizle sürekli etkileşimli bir iletişim içerisinde olmaya çalışıyoruz.

TÜRKİYE SONY?E İNANIYOR

İşbirliklerimizi çok güçlü kampanyalarla duyuruyoruz. Türkiye?de bugün Yalçınlar ve TeknoSa gibi çok başarılı kuruluşlarla iş ortaklıklarımız var. Ülkenin her yerinde pek çok Sony mağazası var. Bu mağazaların önemli bir bölümünde her hangi bir sahipliğimiz yok. Buna rağmen mağaza sahipleri, tamamen Sony?e olan inançlarından dolayı yüzde 100 oranında Sony ürünlerini satıyorlar. Biz de onlara eğitim ve teknik destek veriyoruz. Bunların dışında diğer markalarla birlikte Sony satan mağazalar var. Onlar da dahil tüm dağıtım kanallarımıza yeni teknolojilerimiz konusunda bilgi veriyoruz.

TÜRKİYE?DEN AR-GE İHRAÇ EDİYORUZ

Türkiye?yi aynı zamanda bir ihracat potansiyeli olarak görüyoruz. Elemanlarımızı Türkiye?de işe alıyoruz. Ancak, onlar sadece buradaki organizasyonumuz için değil, Belçika?daki kardeş şirketimiz için de çalışıyorlar. Türkiye?deki operasyonumuzu satış ve pazarlamadan çok ar-ge faaliyetlerine yönelik olarak kullanıyoruz. Buradan Avrupa?ya IT araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürütüyoruz. Bu alandaki gelişimimiz sürdüreceğiz. Bu alanda daha fazla yatırım yapacağız.

LİNK: http://www.capital.com.tr/haber.aspx?HBR_KOD=973